ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્‍ટ વિખ્યાત સ્થપતિ શ્રી બાલકૃષ્ણ દોશીના અવસાન અંગે ઊંડા દુઃખની લાગણી અનુભવે છે. વિશ્વકોશ એ એમની પ્રિય અને માનીતી સંસ્થા બની રહી હતી. તેઓએ એમના સસરા અને વિખ્યાત વિવેચક, સંશોધક તથા “મેના ગુજરી’ નાટકના સર્જક શ્રી રસિકલાલ પરીખની

કોઈ પણ ભાષાના સાહિત્યમાં તમને એવા ઘણા સાહિત્યકારો જોવા મળશે કે જેઓ તેમના મૂળ નામની જગ્યાએ તેમના ઉપનામ કે તખલ્લુસથી વધુ પ્રચલિત છે. ગુજરાતી ભાષામાં પણ એવા ઘણા બધા સાહિત્યકારો થઈ ગયા કે જેઓ આજની તારીખે પણ તેમના તખલ્લુસથી વધુ ઓળખાય છે. કોઈ દત્તાત્રેય કાલેલકર કહે તો યાદ ન આવે પણ કાકાસાહેબ કાલેલકર કહે તો […]

ગુજરાતી સાહિત્યનાં વરિષ્ઠ અને પ્રતિષ્ઠિત સાહિત્યકાર, લઘુકથા ના જનક મોહનલાલ પટેલ લઘુકથાના સ્વરૂપ અંગે સંક્ષિપ્તમાં જ જણાવતાં કહે છે : ‘લઘુકથામાં મનુષ્યના જીવનની કોઈ નાજુક ક્ષણને સંક્ષેપમાં પણ અત્યંત સૂચકતાથી નિરૂપવામાં આવે છે. એમાં ઉત્કટ સંવેદન ઝિલાયું હોય છે.

જન્મદિવસ હંમેશા એક અનોખો ઉત્સાહ સાથે લઈને આવે છે. શું તમે જાણો છો અંગ્રેજી કેલેન્ડર પ્રમાણે શરૂ થતાં જાન્યુઆરી મહિનામાં કયા ગુજરાતી સાહિત્યકારોનો જન્મ દિવસ આવે છે?

કનૈયાલાલ મુનશીની પહેલી નવલકથા ‘પાટણની પ્રભુતા’ જે તેમણે ઘનશ્યામના નામે લખી હતી. જ્યારે પાટણની પ્રભુતાને આવકાર મળ્યો ત્યાર પછી તેમણે પોતાના સાચા નામે ગુજરાતી સાહિત્યમાં લખવાનુ શરૂ કર્યું. ‘જય સોમનાથ’ એ ‘રાજાધિરાજ’ પછી લખાયેલ કૃતિ છે, પણ તે હંમેશા પહેલી ગણાય છે.

દરેક વ્યક્તિને તેનો જન્મદિવસ પ્રિય હોય છે. વ્યક્તિ પોતાની જન્મતારીખની સાથે સાથે પોતાને પ્રિય પરિવારજન, મિત્રો વગેરેની જન્મતારીખ પણ યાદ રાખતી હોય છે. ચાલો, આજે આપણે જોઈએ કે ડિસેમ્બર માસમાં કયા કયા ગુજરાતી સાહિત્યકારનો જન્મદિવસ આવે છે. કાકાસાહેબ કાલેલકર : તા. 01/12/1885ના રોજ મહારાષ્ટ્રના સતારામાં જન્મેલ કાકાસાહેબ કાલેલકરનું મૂળ નામ દત્તાત્રેય બાલકૃષ્ણ કાલેલકર હતું. બી.એ., […]

30 ડિસેમ્બર, 1889ના રોજ ભરૂચ ખાતે જન્મેલા કનૈયાલાલ મુનશી ‘ઘનશ્યામ વ્યાસ’ તરીકે પણ જાણીતા છે. તેઓ સ્વતંત્ર ભારતની લડતમાં જોડાયેલા એક સૈનાનીની સાથોસાથ પ્રખ્યાત નવલકથાકાર, નાટ્યકાર, વાર્તાકાર, ચરિત્રકાર અને નિબંધકાર પણ હતા. તેમના માતાનું નામ તાપી અને પિતાનું નામ માણેકલાલ મુનશી હતું. મૅટ્રિકની પરીક્ષા પાસ કરીને તેમણે વડોદરા કૉલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. 19 વર્ષની ઉંમરે ‘એલિસ […]

રતિલાલ મૂળચંદદાસ રૂપાવાળા. સુરતના જૈફ શાયર. ફક્ત બીજા ધોરણ સુધીનો જ અભ્યાસ. ચાંદરણા અને મરકલાં માટે બહુખ્યાત. ‘આટાનો સૂરજ’ માટે ભારતીય સાહિત્ય અકાદમીનો પુરસ્કાર. ૯૪ની ઊંમરે પણ માઇક પર આવે તો નવયુવાનને શરમાવે એવા બળકટ અવાજે સુરતી ક્ષત્રિય લહેકાવાળી બાનીમાં નકરી યાદદાસ્તના આધારે એક કલાક સુધી પોતાની રચનાઓ સંભળાવી શકે એવી ક્ષમતા

ગુજરાતી સાહિત્યને નવા સ્વરૂપે જાણવાના અને નવી પેઢીમાં જાણીતી કરવાના ઉદ્દેશથી આ કાર્યક્રમ યોજવામાં આવ્યો હતો. 30 અને 31 જાન્યુઆરી તથા 1 ફેબ્રુઆરીએ આ ફેસ્ટિવલ અમદાવાદમાં ગુજરાત યુનિવર્સિટી સામે આવેલા કનોરિયા સેન્ટર ફોર આર્ટ્સ ખાતે યોજાયો

સદાબહાર કલાકારની જેમ કેટલાંક ગીતો પણ સદાબહાર છે. ‘યે દેશ હૈ વીર જવાનો કા, અલબેલો કા મસ્તાનો કા…’ આ ગીત પણ એ જ હરોળમાં છે એ સદાબહાર વરઘોડા ગીત છે. સાહેબ… તમે મને એક એવો વરઘોડો બતાવો જેમાં આ ગીત ન વાગ્યું હોય. હમણાં પરણી ઊતરેલો વિશ્વેશ કહે છે, “મારા વરઘોડામાં આ ગીત વાગેલું પણ મારા દાદાના વરઘોડામાં પણ આ જ ગીત બેન્ડમાં વાગેલું.”

સદાબહાર કલાકારની જેમ કેટલાંક ગીતો પણ સદાબહાર છે. ‘યે દેશ હૈ વીર જવાનો કા, અલબેલો કા મસ્તાનો કા…’ આ ગીત પણ એ જ હરોળમાં છે એ સદાબહાર વરઘોડા ગીત છે. સાહેબ… તમે મને એક એવો વરઘોડો બતાવો જેમાં આ ગીત ન વાગ્યું હોય. હમણાં પરણી ઊતરેલો વિશ્વેશ કહે છે, “મારા વરઘોડામાં આ ગીત વાગેલું પણ મારા દાદાના વરઘોડામાં પણ આ જ ગીત બેન્ડમાં વાગેલું.”

એક હતો તરવાડી. એનું નામ હતું દલો.
દલા તરવાડીની વહુને રીંગણાં બહુ ભાવે. એક દિવસ દલા તરવાડીની વહુએ દલા તરવાડીને કહ્યું – તરવાડી રે તરવાડી !
તરવાડી કહે – શું કહો છો ભટ્ટાણી ?
ભટ્ટાણી કહે – રીંગણાં ખાવાનું મન થયું છે. રીંગણાં લાવોને, રીંગણાં ?
તરવાડી કહે – ઠીક.