Home » Gujarati to Gujarati Translation » વિજ્ઞાન

વિજ્ઞાન

વ્યાકરણ :

ન○

વ્યુત્પત્તિ :

અર્થ :

કોઈ પણ વસ્તુ વિષય વગેરેનું ઊંડું જ્ઞાન, ‘કૉન્શિયસનેસ’ (ન○દે○). (૨) વસ્તુ, વિષય વગેરેનું શાસ્ત્રીય જ્ઞાન. (૩) એવા જ્ઞાનને લગતું તે તે શાસ્ત્ર, ‘સાયન્સ.’ (૪) જગતના પદાર્થોથી આગળ વધી પરમાત્મતત્ત્વ વિશેનું વિશેષ જ્ઞાન, બ્રહ્મનું વાસ્તવજ્ઞાન. (ગીતા, ઉપનિષદ.)

Showing Results from :

ક્રમાંક	વ્યુત્પત્તિ	વ્યાકરણ	અર્થ
1		ન○	કોઈ પણ વસ્તુ વિષય વગેરેનું ઊંડું જ્ઞાન, ‘કૉન્શિયસનેસ’ (ન○દે○). (૨) વસ્તુ, વિષય વગેરેનું શાસ્ત્રીય જ્ઞાન. (૩) એવા જ્ઞાનને લગતું તે તે શાસ્ત્ર, ‘સાયન્સ.’ (૪) જગતના પદાર્થોથી આગળ વધી પરમાત્મતત્ત્વ વિશેનું વિશેષ જ્ઞાન, બ્રહ્મનું વાસ્તવજ્ઞાન. (ગીતા, ઉપનિષદ.)

ક્રમાંક	વ્યુત્પત્તિ	વ્યાકરણ	અર્થ
1		નo	સવિશેષ જ્ઞાન; શાસ્ત્રીય જ્ઞાન (2) અનુભવજ્ઞાન (3) બ્રહ્મજ્ઞાન; અધ્યાત્મજ્ઞાન

ક્રમાંક	વ્યુત્પત્તિ	વ્યાકરણ	અર્થ
1		न.	અનુભવજ્ઞાન.
2		न.	આકાશ.
3		न.	આત્મા.
4	[ સં. વિ ( વિશેષ ) + જ્ઞાન ( જાણવું તે )	न.	ઊંડું અને ઉચ્ચ પ્રકારનું જ્ઞાન; સવિશેષ જ્ઞાન; શાસ્ત્રીય જ્ઞાન; કોઈ પણ પ્રકારનું ભણતર કે જ્ઞાન. અંગ્રેજીમાં જે વિષયોને `સાયન્સ` કહેવામાં આવે છે તેને માટે ગુજરાતીમાં વિજ્ઞાન શબ્દ હવે રૂઢ થઈ ગયો છે. સાયન્સ શબ્દનો મૂળ અર્થ જ્ઞાન થાય છે, તેને બદલે ગુજરાતીમાં વિજ્ઞાન શબ્દ વાપરવાનું ખાસ પ્રયોજન છે. સંસ્કૃત તત્ત્વજ્ઞાન અને અધ્યાત્મવિદ્યામાં જ્ઞાન અને વિજ્ઞાન એ બે શબ્દો જુદી રીતે વપરાયા છે. જ્ઞાન ધ્યાન અને ચિંતનથી પ્રાપ્ત થાય છે જ્યારે વિજ્ઞાન પ્રત્યક્ષ અનુભવથી સાક્ષાત્કાર રૂપે પ્રાપ્ત થાય છે. વિજ્ઞાન એટલે વિશિષ્ટ પ્રકારનું જ્ઞાન અને તે પ્રત્યક્ષ અનુભવ અને નિરીક્ષણથી રચાયેલું છે. આ ઉપરાંત વિજ્ઞાનની વિશેષતા વ્યવસ્થા અને નિયમમાં સમાયેલી છે. સાધારણ જ્ઞાન છૂટક વસ્તુઓ કે વિચારોનું હોય છે પણ જ્યારે આ છૂટક જ્ઞાનને વ્યવસ્થાપૂર્વક ગોઠવવામાં આવે ત્યારે તેમાંથી વિજ્ઞાનનાં તત્ત્વોનો આવિર્ભાવ થાય છે. સાધારણ જ્ઞાનને ઇંટોના ઢગલાની સાથે સરખાવીએ તો વિજ્ઞાનને તેમાંથી ઈંટોને નિયમસર ગોઠવીને ચણેલી દીવાલ સાથે સરખાવી શકાય.
5		न.	ગુરુ કે શાસ્ત્રના ઉપદેશથી ઉત્પન્ન થયેલ આત્માના પરોક્ષ જ્ઞાનના ફળરૂપ અનુભવથી થયેલું આત્માનું અપરોક્ષ જ્ઞાન.
6		न.	ચૈતન્ય; ચેતન.
7		न.	ચોસઠ માંહેનું એક વિજ્ઞાન. પૃથ્વીચંદ્ર ચરિત્રમાં ૬૪ વિજ્ઞાન આ પ્રમાણે કહ્યાં છેઃ (૧) નૃત્ય, (૨) કવિત, (૩) ચિત્ર, (૪) વાદિત્ર, (૫) મંત્ર, (૬) યંત્ર, (૭) તંત્ર, (૮) વિજ્ઞાન, (૯) દંભ, (૧૦) જલકર્મ, (૧૧) ગીતજ્ઞાન, (૧૨) તાલવાયણ, (૧૩) મેઘવૃષ્ટિ, (૧૪) ફલકૃષ્ટિ, (૧૫) આરામરોપણ, (૧૬) આકારગોપન, (૧૭) ધર્મ વિચાર, (૧૮) શકુનસાર, (૧૯) ક્રિયાકલ્પ, (૨૦) સંસ્કૃતજલ્પ, (૨૧) પ્રાસાદરીતિ, (૨૨) ધર્મનીતિ, (૨૩) વર્ણિકાવૃદ્ધિ, (૨૪) સુવર્ણસિદ્ધિ, (૨૫) સુરભિતૈલકરણ, (૨૬) લીલાસંચરણ, (૨૭) ગજાશ્વનિરીક્ષણ, (૨૮) પુરુષસ્ત્રીલક્ષણ, (૨૯) વસુવર્ણભેદ, (૩૦) અષ્ટાદશલિપિપરિચ્છેદ, (૩૧) તત્કાલબુદ્ધિ, (૩૨) વાસ્તુસિદ્ધિ, (૩૩) વૈદ્યકક્રિયા, (૩૪) કામક્રિયા, (૩૫) ઘટભ્રમ, (૩૬) સારિપરિભ્રમ, (૩૭) અંજનયોગ, (૩૮) ચૂર્ણયોગ, (૩૯) હસ્તલાઘવ, (૪૦) શાસ્ત્રઘટવ, (૪૧) નેપથ્યવિધિ, (૪૨) વાણિજ્યવિધિ, (૪૩) મુખમંડન, (૪૪) શાલિખંડન, (૪૫) કથાકથન, (૪૬) પુષ્પગ્રથન, (૪૭) વક્રોકિત, (૪૮) કાવ્યશક્તિ, (૪૯) સારવેષ, (૫૦) સકલભાષાવિશેષ, (૫૧) અભિધાનજ્ઞાન, (૫૨) આભરણપરિધાન, (૫૩) નૃત્યોપવાર, (૫૪) ગૃહાચાર, (૫૫) રંધન, (૫૬) કેશબંધન, (૫૭) વીણાનાદ, (૫૮) વિતંડાવાદ, (૫૯) અંકવિચાર, (૬૦) લોકવ્યવહાર, (૬૧) વશીકરણ, (૬૨) વારિતરણ, (૬૩) પ્રશ્નપ્રહેલિકાજ્ઞાન અને (૬૪) ધર્મધ્યાન.
8		न.	દુનિયાદારીની પાકી સમજણ.
9		न.	બ્રહ્મનું વાસ્તવજ્ઞાન; બ્રહ્મજ્ઞાન; તત્વજ્ઞાન; ઈશ્વર અને સત્ય વસ્તુ સંબંધી જ્ઞાન; કેવળજ્ઞાન.
10		न.	રસાયણશાસ્ત્ર.
11		न.	સંવેદન; પ્રજ્ઞા; ભાન.

Support Us

Download APPS

Other Results :

Interactive Games

Play

Jumble Fumble

કહેવતના આડા અવળાં ગોઠવાયેલા શબ્દોને યોગ્ય ક્રમમાં ગોઠવી સાચી કહેવત અને તેનો અર્થ જણાવતી રમત એટલે જંબલ ફંબલ

Play

Crossword

ચાની ચૂસકીની લિજ્જત વધારતી આડી ઊભી ચાવીની લોકપ્રિય અને રસપ્રદ રમત એટલે ક્રોસવર્ડ. અહીં તમે તરત જ જવાબ સાચો છે કે ખોટો તે જાણી શકાશે.

Play

Whats My Spell

રમત રમતાં સાચી અને ખોટી જોડણીમાંથી સાચી જોડણીવાળા શબ્દની પસંદગી કરો શબ્દની જોડણી વિશેની માહિતી મેળવો.

Latest Ebook

બ્લેક મેજીક ઍક્ટ

The Gujarat Prevention and Eradication of Human Sacrifice and Other Inhuman, Evil and Aghori Practices and Black Magic Act 2024 – ગુજરાત માનવ બલિદાન, અમાનુષી, અનિષ્ટ, અઘોરી પ્રથા, કાળા જાદુને અટકાવવા અને તેના નિર્મૂલન કરવાનો કાયદો-2024ને અંગ્રેજી અને ગુજરાતીમાં સમજાવતી ઈ.બુક

ઈશ્વર : સત્ય કે કલ્પના

આ ઈ.બુકમાં લેખકે વહેમ અને અન્ધશ્રદ્ધા વિરુદ્ધ અવાજ ઉઠાવતી વિચારોત્તેજક સર્વાંગી ચર્ચા-વિચારણા ઈશ્વરને અનુલક્ષીને કરી છે. આ પુસ્તકના લેખક ગુજરાતમાં રૅશનલ પ્રવૃત્તિના અગ્રણી, નિવૃત્ત ડાયરેક્ટર ઑફ ફીઝીકલ એડ્યુકેશનના ડૉ. જેરામ જે. દેસાઈ છે.

બુદ્ધનો માર્ગ જ શ્રેષ્ઠ કેમ

આ ઈબુકમાં બુદ્ધ ધર્મનું ચિંતન સુપેરે પ્રગટ થયું છે. ગાગરમાં સાગરની જેમ ગહન અને ગંભીર ચિંતન, મનન સમાવ્યું છે. બૌદ્ધ ધર્મના સિદ્ધાંતોને વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિકોણથી સમજાવ્યા છે.

Recent Blog

માતૃભાષા અને રતિલાલ ચંદરયા

શીખવ્યા વગર જ જે આવડી જાય તે માતૃભાષા. કોઈપણ બાળક જન્મે અને થોડું ઘણું બોલવાનું શીખે ત્યારે એના મોંમાથી પહેલો શબ્દ નીકળે એ હોય છે મા અથવા મમ એટલે કે ખાવાનું. વળી આપણે બાળકને સૂવડાવવા માટે જે ગીત કે હાલરડાં ગાઈએ છીએ તે પણ આપણે ગુજરાતીમાં જ ગાઈએ છીએ અંગ્રેજી ગીતો નથી ગાતા. આમ બાળકને […]

February 20 2024

ઓગણીસ કલ્યાણકો ધરાવતી પાંચ તીર્થંકરોની પરમ પાવન જન્મભૂમિ – અયોધ્યા (Ayodhya)

હિંદુ ધર્મ અને જૈન ધર્મનાં તાણાવાણા એકબીજા સાથે પ્રગાઢ રીતે સંકળાયેલા છે. રામજન્મભૂમિ (Ram Mandir) તરીકે અયોધ્યા (ayodhya) નગરી મહાતીર્થનું ગૌરવ પામી છે, તો એ જ રીતે જૈન ધર્મના ચોવીસ તીર્થંકરોમાંથી પાંચ-પાંચ તીર્થંકરોનો જન્મ આ અયોધ્યાની પાવન ભૂમિ પર થયો છે. જૈન ધર્મમાં ચોવીસ તીર્થંકરોમાંથી પાંચ-પાંચ તીર્થંકરોનાં કલ્યાણકો અહીં આવ્યાં છે. દરેક તીર્થંકરના જીવનની ચ્યવન(માતાના […]

January 19 2024

વહાલી આપણી માતૃભાષા : વિશ્વ માતૃભાષા દિવસ

ભાષાકીય, સાંસ્કૃતિક વૈવિધ્ય અને બહુભાષાવાદની જાગૃતતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે 21મી ફેબ્રુઆરીનો દિવસ “આંતરરાષ્ટ્રીય માતૃભાષા દિન” તરીકે ઊજવવામાં આવે છે. સૌ પ્રથમ યુનેસ્કો દ્વારા 17 નવેમ્બર 1999માં આંતરરાષ્ટ્રીય માતૃભાષા દિનની સત્તાવાર જાહેરાત કરવામાં આવી હતી અને ત્યારથી સમગ્ર વિશ્વમાં 21 ફેબ્રુઆરીની ‘વિશ્વ માતૃભાષા દિવસ’ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે